Zo Eindigt de Super Vegan

We zijn aan het einde van de reis aangekomen. De veganist is niet langer iemand die alleen maar afwijst, maar iemand die actief kiest voor een andere manier van leven. Een leven dat geworteld is in eenvoud en eerlijkheid, in voeding die voedt in plaats van uitput, in beweging die ons wakker houdt, in consumptie die niet langer rooft maar draagt. Een leven waarin aandacht weer aandacht is, waarin we leren en reflecteren, waarin we dieren niet langer gebruiken maar nabij leven, waarin compassie en verantwoordelijkheid de maatstaf zijn. Het is, in de kern, het leven zoals wij mensen eigenlijk allemaal zouden moeten leiden. Toch?

Maar wat nu? Jij bent veranderd. Jij leeft anders. Jij hebt een stap gezet die de meesten niet durven zetten. En nu? Wie dacht dat de weg van de Super Vegan zou eindigen in een triomf, komt bedrogen uit. Aan het einde van de reis wacht geen overwinning, maar een ongemakkelijke waarheid. Er is niets veranderd… nog lang niet. De dieren met wier lot wij veganisten ons verbonden weten, lijden en sterven nog altijd in onvoorstelbare aantallen. De norm dendert onverstoorbaar voort.

En die norm bestaat nog altijd uit gemak. Uit pesticiden die zonder nadenken over ons voedsel worden gespoten, tegenover de Super Vegan die kiest voor aarde die voedt in plaats van vergiftigt. Uit dieren die in megastallen worden opgesloten, verhandeld en geslacht, tegenover de Super Vegan die naast dieren leeft, niet boven hen. Uit dagen die worden doorgebracht achter een scherm, starend in kunstlicht, tegenover de Super Vegan die zijn lichaam beweegt, buiten ademt en het ritme van de natuur volgt.

De norm is consumptie zonder maat, kopen om te vullen wat niet gevuld kan worden, tegenover de Super Vegan die kiest voor soberheid, voor genoeg in plaats van meer. De norm is aandacht die voortdurend wordt weggezogen door schermen en ruis, tegenover de Super Vegan die aandacht terugwint, voor zichzelf, voor anderen, voor wat werkelijk dichtbij is. De norm is leven in afstand en vervreemding, tegenover de Super Vegan die zoekt naar nabijheid, verbinding en verantwoordelijkheid. De norm is hard, haastig, slordig. De Super Vegan is zacht, geworteld, helder.

De enige logische conclusie lijkt dat de nieuw geboren veganist zich zo snel mogelijk terugtrekt op de berg, om daar te verblijven, ver weg van hen die weigeren hun gemakzuchtige levens in te ruilen voor iets dat werkelijk waarde heeft. Het zou absurd zijn om anders te doen, om te blijven temidden van hen die zich vastklampen aan wat leeg en zinloos is. En toch is dat precies wat de Super Vegan moet doen: blijven. Want terug de berg op zou niet alleen een afwijzing zijn van de mensheid, maar ook een verraad aan de dieren… de ware slachtoffers van die laatste, luie mens.

Maar makkelijk is dat niet. Wie zich namelijk afkeert van de norm ontdekt vroeg of laat: hoe verder je je verwijdert van wat de meeste mensen vanzelfsprekend vinden, hoe moeilijker het wordt om nog aansluiting te vinden en houden.

De Grenzen van de Supervegan

Het idee van de Super Vegan is onder andere dat je sterk genoeg wordt om alles te dragen. Schouders die niet breken, maar blijven dragen. Een mens die doorgaat waar de ander opgeeft. Een supermens. Maar het idee van een supermens is een utopie. Hoe kun je verwachten dat een mens altijd alles kan blijven dragen, alsof grenzen niet bestaan?

Mens-zijn betekent juist begrensd zijn. Het betekent moe worden, struikelen, stilvallen. Het betekent verleid worden door gemak, twijfelen, soms toegeven en daarna spijt voelen. Het betekent hunkeren naar nabijheid en erkenning, zelfs als je je hebt afgekeerd van de massa. Mens-zijn is vallen en toch weer opstaan, keer op keer, zonder dat er ooit een garantie is dat het deze keer beter zal gaan.

De mens is een wezen van tegenstrijdigheden: hij kan grootse idealen koesteren en zich tegelijk laten vangen door de kleinste verlangens. Hij kan dromen van een rechtvaardige wereld en toch gedachteloos zijn kar vullen in de supermarkt. Hij kan vrijheid bezingen en zich tegelijk vrijwillig opsluiten in routines. De mens is niet gemaakt om eindeloos te dragen. Zijn kracht ligt niet in onverwoestbaarheid, maar juist in zijn breekbaarheid, in het weigeren om volledig neer te gaan.

En als die mens dan ook nog eens leeft in een samenleving waar alles om gemak draait…waar de norm niet voortkomt uit wat werkelijk normaal is, maar uit wat het kortste pad dient…hoe zou je dan kunnen verwachten dat de massa vrijwillig kiest voor een levensstijl die alles van hen vraagt? Hoe zou je kunnen verwachten dat de laatste mens zichzelf vrijwillig overstijgt, terwijl hij niet eens zijn scherm kan neerleggen?

De tragische realisatie voor de veganist is dat ook hij mens is, en dus dezelfde breekbaarheid kent als ieder ander. Hoe ver je ook gevorderd bent, je blijft vatbaar voor vermoeidheid, verleiding, twijfel. Maar er is een verschil. De veganist die het pad van de Super Vegan heeft bewandeld, weet tenminste wát te doen om te blijven dragen. Hij heeft een basis gecreëerd om op terug te vallen: geworteld in eenvoud, voeding, beweging en aandacht. Hij heeft een netwerk van mensen om zich heen die hem eraan herinneren dat hij niet alleen staat. Hij heeft connecties met dieren die hem verankeren in nabijheid, die hem behoeden voor waanzin, die hem eraan herinneren waarvoor hij dit allemaal doet.

En toch… godverdomme…blijft die wereld uitdagen. Want de norm houdt niet op. De norm blijft trekken, verleiden, duwen, zuigen. De norm blijft gemak verkopen als vooruitgang en onverschilligheid als vrijheid. Je kunt gewapend zijn met alles wat je geleerd hebt, je kunt wortels hebben, bondgenoten, dieren om je heen…en nog steeds word je iedere dag opnieuw getest. Iedere dag opnieuw moet je kiezen, tegen de stroom in, tegen de verleiding van wat comfortabel is.

Dat is de last van de Super Vegan: weten wat er nodig is, beschikken over de middelen, en toch onophoudelijk botsen met een wereld die je telkens weer alles uit handen probeert te slaan. Hoe daarmee om te gaan? Kun je eindeloos blijven dragen, telkens opnieuw beginnen, telkens opnieuw incasseren? Of rest er uiteindelijk maar één antwoord: de norm zelf breken. Want zolang de norm onaangetast blijft, zal ze blijven duwen, blijven trekken, blijven verzwakken. En als er iemand in staat is de norm te breken, dan is het wel de super vegan…toch?

De Logica van de Norm

Om iets te kunnen breken, moeten we eerst weten wát we breken en waarom. Wat is die norm eigenlijk? Eerder beschreef ik al dat de norm vooral bestaat uit gemak. De kortste weg naar gelijk, de route die het leven van de mens zo comfortabel en moeiteloos mogelijk moet maken. Volgens de logica van de norm is een gelukkig mens iemand die met minimale inspanning maximaal genot weet te vinden. En ergens klopt dat ook…maar het wordt complex zodra we zien hoe die norm wordt gevormd.

De norm ontstaat niet in een vacuüm. Ze wordt voortdurend gevoed en gestuurd door instituties, culturen, religies. De staat die regels opstelt om de economie draaiende te houden en daarmee gemak boven duurzaamheid stelt. De markt die winst boven welzijn plaatst en ons laat geloven dat geluk te koop is. Cultuur die verhalen doorvertelt over status, succes en consumptie en ze tot vanzelfsprekendheden maakt. Religies die eeuwenlang normen oplegden over arbeid, gehoorzaamheid en de rol van mens en dier in de schepping. Al deze krachten grijpen in elkaar en verstevigen het idee dat de norm niet alleen vanzelfsprekend is, maar zelfs noodzakelijk.

De norm is dus meer dan gemak alleen; het is een bouwwerk van systemen die ons voorschrijven hoe we moeten leven, werken, eten, geloven en consumeren. Het is een vorm van controle. En juist daarom is ze zo hardnekkig…en zo moeilijk te breken. Want jij als veganist bent niet de enige die afwijkt van de norm. Die het anders wilt zien. Iedereen lijkt tegenwoordig wel rond te lopen met een ander idee over wat de norm zou moeten zijn. We leven in het tijdperk van polarisatie, waarin ieder mens vooral lijkt te vechten voor zijn eigen hachje.

Kijk om je heen: er zijn mensen die het klimaat ontkennen, terwijl anderen waarschuwen voor het einde van de aarde. Er zijn mensen die geloven in totale vrijheid van het individu, en anderen die juist smeken om sterkere instituties. Vaccinaties, gender, migratie, oorlog, kunstmatige intelligentie…werkelijk alles wordt tegenwoordig betwist. Het gevolg is dat we in een oorverdovend koor van meningen leven, waarin iedereen schreeuwt en bijna niemand meer luistert.

Te midden van dat geweld heeft het geen zin om nog een stem toe te voegen. Wie werkelijk iets wil veranderen, kiest een andere weg. Laten wij dan ook niet de zoveelste groep worden die haar gelijk uitroept, maar de groep die focus houdt. Die samenwerkt. Die in stilte, maar zichtbaar, werkt aan een andere wereld.

Ons doel zou dan ook niet moeten zijn om slechts met de norm te breken, maar om een leefbaar alternatief te scheppen. Een manier van leven die zo krachtig, zo aantrekkelijk, zo werkelijk menselijk is, dat de norm er vanzelf bij verbleekt. Niet de strijd om volume winnen, maar de strijd om betekenis. Niet roepen om aandacht, maar bouwen aan iets dat blijvend is. Dat begint bij jezelf, maar daar eindigt het niet.

Een Nieuwe Kern

Het concept van de Super Vegan is geboren uit frustratie. Frustratie dat we als beweging zijn stilgevallen, dat we opgenomen zijn in de norm die we ooit zo fel bestreden. We hebben ons laten afschepen met een plek aan tafel, en zijn gaan doen alsof dat genoeg is. Alsof dit het gewoon is. We wachten geduldig af: op vleesvervangers die niet van echt te onderscheiden zijn, op politici die ooit de moed zullen vinden om radicaal andere keuzes te maken, op supermarkten die beloven dat hun kip “beter” wordt behandeld, op bedrijven die een groen logo op hun verpakking plakken en ons verzekeren dat consumptie nu écht duurzaam is.

Maar hoe kan ik accepteren dat we straks, over honderd jaar, zouden kunnen terugkijken op deze periode en wijzen naar het barbaarse karakter van de carnistische mens…terwijl ik om mij heen niets zie dat die richting opgaat? Sterker nog: ik zie het tegenovergestelde. Ik zie een mens die koste wat kost wil behouden wat hij heeft. Die comfortabel wil blijven leven zonder werkelijk iets op te geven. Vlees blijven eten, maar dan “diervriendelijker.” Blijven vliegen, maar dan “gecompenseerd.” Blijven kopen, maar dan “groener.” Blijven verbranden, maar dan “schoner.” Alles wordt gerekt, verdoezeld, verfraaid…zolang het comfort maar intact blijft.

En ik zie nog iets anders. Ik zie een dierenrechtenbeweging zonder richting. Een Partij voor de Dieren die zich liever profileert op polariserende thema’s… alles wat “anders” is, alles wat “woke” genoemd kan worden, alles wat identiteitspolitiek in zich draagt…omdat dat scoort, omdat dat stemmen oplevert. Maar die dieren, dat gezeur over die dieren, dat schuiven we liever opzij. Ik zie organisaties die zich blindstaren op staarten, terwijl het grotere plaatje….miljoenen biggen die elk jaar worden geslacht… nauwelijks nog aandacht krijgt. Ik zie veganisten die junkfood aanprijzen alsof het een overwinning is, en influencers die hun principes verruilen voor sponsorcontracten en persoonlijke branding.

Maar ik zie ook kansen. Want wie door de ruis heen kijkt, ziet dat er focus mogelijk is. Dat er een weg is terug naar de kern. Als we de filosofie van het Super Veganisme zouden omarmen… als we zouden terugkeren naar de basis, naar eenvoud, naar verantwoordelijkheid…dan kan iedereen zijn plek vinden in die beweging. Of je nu in de gezondheidszorg werkt, in de politiek, in het recht, of gewoon als individu je keuzes maakt: de kracht ligt in het negeren van de ruis en het terugbrengen van de focus naar waar het werkelijk om gaat.

Stel je voor wat we zouden kunnen bereiken als we dat aandurfden. Geen stemmen verspillen aan eindeloze debatten. Geen energie verliezen in het najagen van schijnoplossingen. Maar de blik scherp houden op de dieren, op de aarde, op elkaar. Stel je voor: een beweging die (weer) richting heeft, weer adem heeft, weer vuur heeft.

Ik zeg daarom: focus je niet blind op het breken van de norm, maar richt je op de zoektocht naar verbinding. Omarm een andere manier van leven en zoek de samenwerking op. Keer je niet volledig af van wat de massa doet, want daar ligt niet alleen verval maar ook vreugde. Gun jezelf momenten die gewoon deel uitmaken van het menselijke bestaan. Kijk een voetbalwedstrijd. Bezoek een concert. Lees een roman. Ga naar een verjaardag en lach mee om een flauwe grap. Drink een (alcoholvrij) biertje op een terras. Maak herinneringen die niet uitsluitend draaien om strijd.

Want een leven dat enkel bestaat uit boosheid en frustratie brandt zichzelf op. Het gaat er niet om dat je heilig wordt, maar dat je mens blijft. Dat je elke dag je best doet om het beter te doen, om anders te leven, om lief te zijn…voor jezelf, voor anderen, voor de dieren die jou nodig hebben. En wanneer je valt, wanneer je struikelt, wanneer de last te zwaar wordt, stel jezelf dan de vraag: waarom vallen we? Niet om te blijven liggen, maar om te leren hoe we weer kunnen opstaan.