Een nieuw jaar! Nu ga ik het echt ummm ietsje anders doen…

De laatste weken van december zijn aangebroken. Nog even alles eruit halen: onszelf volvreten, klem zuipen en cadeaus uitdelen alsof het Monopoly-geld is. Gourmetstellen vliegen de winkel uit, plastic verpakkingen gevuld met mini-vleeshapjes liggen opgestapeld in schreeuwerige schappen. Het is de tijd van het jaar waarin we zeggen dat we meer om elkaar moeten geven, maar waarin het leed van een ander blijkbaar even helemaal niet uitmaakt. Deze weken zijn om te genieten! Genieten tot het nieuwe jaar begint, want dan…dan is het tijd om het anders te gaan doen.

Het komende jaar ga ik het écht anders. Weg met de alcohol! Minder eten en en en…gezonder eten!! Het is immers dé tijd van het jaar om af te vallen. Ik schrijf me in bij de sportschool, en dit keer ga ik het wél volhouden! En ik ga minder vlees eten, want dat is beter voor het milieu en beter voor de dieren. Ja, dit jaar gaan we het potverdorie eens helemaal anders doen! Of nou ja…helemaal helemaal…is ietsje anders ook goed?

Onlangs hoorde ik iemand zeggen dat ze als goed voornemen had om minder vlees te gaan eten in het nieuwe jaar. Dat zette me aan het denken en heeft me aangezet dit artikel te schrijven over het fenomeen “goede voornemens”. Tijdens mijn research kwam ik een lijst tegen met de meest voorkomende goede voornemens. Willen afvallen stond met stip op de nr 1 positie, gevolgd door meer sporten, meer genieten, minder stress enzovoort. Daarnaast is er een ander onderwerp wat steeds vaker op lijstjes voorkomt en dat is de wens om minder vlees te eten. Zo ook op deze lijst, 13% van de ondervraagden was van plan in 2024 minder vlees te gaan eten. Laat ik beginnen te zeggen dat er überhaupt over wordt nagedacht ongelofelijk fijn is, maar ik struikelde wel over het woordje minder. Opvallend is sowieso dat bijna alle voornemens in het lijstje begonnen met de woorden meer of minder. Slechts bij twee voornemens stond het woord stoppen: roken en drinken.

Als het om goede voornemens gaat, willen mensen dus vooral iets minder doen. Maar werkt dat eigenlijk? Kun je echt iets in jezelf veranderen door alleen maar iets minder te doen?

Minder! Minder! Minder!

Wat betekent het eigenlijk als iemand zegt iets minder te gaan doen? Die vraag stelde ik mezelf dus toen ik iemand hoorde zeggen dat ze minder vlees wilde gaan eten in het nieuwe jaar. Maar wat is "minder" precies? Betekent het één dag in de week vlees eten? Of van zeven dagen naar zes? De reden dat we vaak falen met de doelen die we onszelf stellen, is omdat ze te vaag zijn. En niets is zo vaag als de woorden meer of minder. Maak het eens concreet, zou ik zeggen. Maar los daarvan roept het ook de vraag op of minder ook echt iets oplost? Zolang vlees eten als een "soms wel" blijft bestaan, blijft het systeem gewoon draaien. Minder vlees betekent nog steeds slachthuizen, transporten, uitbuiting en milieuschade. Dieren sterven niet minder pijnlijk omdat jij het minder vaak eet.

Iets meer of minder doen is naar mijn idee dan ook de makkelijke optie. Je kunt jezelf vertellen dat je iets goeds doet, zonder echt iets te hoeven opgeven. Ergens in je hoofd zit een stemmetje dat zegt dat vlees eten zielig is voor de dieren, maar dat wordt overstemd door een ander stemmetje dat zegt hoe lekker die biefstuk in je favoriete restaurant is. Dus je besluit: "Als ik nou gewoon minder doe? Misschien haal ik ergens in de werkweek vegaballetjes in plaats van gehaktballetjes. Dan kan ik die biefstuk gewoon blijven eten! En daarna kijk ik wel hoeveel minder precies is." Je doet in ieder geval iets, toch?

Wat je daar vooral mee doet, is jezelf en je omgeving voor de gek houden. Je verkoopt jezelf een verhaal, een smoes om niet echt iets te hoeven veranderen. Je probeert je geweten te sussen zonder de waarheid onder ogen te zien. Het is bullshit. En geloof me, ik weet het. Ik heb mezelf vaak genoeg bullshit verkocht.

Ah joh…af en toe kan toch geen kwaad?

Er was een tijd dat ik bijna dagelijks alcohol dronk. Altijd was er dat stemmetje dat fluisterde dat het niet goed voor me was, maar tegelijkertijd vertelde ik mezelf dat ik het wel verdiend had. Na een dag hard werken had ik toch recht op een glas whiskey of een biertje? Daar was toch niets mis mee? Het kon alleen wel wat minder, vond ik. Net als zovelen had ik ooit als voornemen om minder alcohol te drinken. Dry January. Even een maand niet drinken. Maar dan komt die nieuwjaarsborrel… één drankje kan toch geen kwaad? En voor ik het wist, was ik mijn voornemen alweer kwijt.

Tegelijkertijd was ik wel écht klaar met de droge mond in de ochtend en dat constante gebrek aan energie. Maar ja, het leven ging door. Werk ging door. En de dagen waarop ik een drankje "nodig" had, gingen ook gewoon door. Een jaar later probeerde ik het opnieuw. Deze keer hield ik het een hele maand vol. Het resultaat? Meer energie, beter slapen, en ik verloor zelfs wat kilo’s. Vanaf dat moment dronk ik ook écht minder. Maar helemaal gestopt? Nee, dat niet. Ondanks al die positieve effecten bleef ik drinken. Minder weliswaar, maar nog steeds.

Ik bleef af en toe drinken terwijl ik ergens allang wist dat het slecht voor me was. Ik had genoeg gezien en gelezen om te weten dat alcohol puur vergif is. Dus waarom dan niet volledig stoppen? Omdat ik de echte vraag nog niet had beantwoord: Waarom dronk ik eigenlijk? Pas toen ik dat eerlijk onder ogen kwam, begon ik het te begrijpen. Ik dronk om te ontsnappen… aan werk waar ik niet gelukkig van werd, aan sociale situaties waarin ik alcohol nodig had om mezelf zekerder te voelen. Ik dronk vanwege groepsdruk, door films en series waarin drinken normaal is en waardoor ik automatisch ook zin kreeg in een glas. Pas toen ik dat allemaal inzag, toen ik écht eerlijk was tegen mezelf, kon ik volledig stoppen.

Nu kan ik hard voor mezelf zijn omdat het zo lang geduurd heeft voordat ik e.e.a. inzag en besloot andere keuzes te maken, maar ik heb wél andere keuzes gemaakt, en dat is wat telt. Terwijl ik dit stuk schreef, betrapte ik mezelf erop dat ik de personen die besluiten iets minder vlees te gaan eten, de spiegel voor wil houden en wil roepen dat iets minder doen niets oplost. Maar wie ben ik om dat te zeggen? Verandering gaat niet van de een op de andere dag. Ik ben ook niet van de een op de andere dag overgestapt op een plantaardig dieet. Soms hebben dingen tijd nodig.

Maar wat het zo moeilijk maakt in het geval van het wel of niet eten van dieren, is dat er dagelijks miljoenen dieren sterven omdat wij mensen de tijd nodig hebben om onze gewoontes aan te passen. Als je eenmaal wakker bent en de dingen ziet zoals ze zijn, is het moeilijk om die ene persoon die minder vlees wil eten niet bij de schouders beet te pakken en in het gezicht te schreeuwen dat minder helemaal niks oplost. Dat gezegd hebbende…wil ik dat wel nog steeds gezegd hebben. Want het is waar….

…iets minder doen lost niets op. Dat is waar het wat mij betreft o.a. ook fout gaat met goede voornemens. Je weet ergens dat iets niet goed voor je is, maar zolang je niet begrijpt waarom je het doet, zal er niets veranderen. Zolang je de waarheid niet volledig accepteert, blijven goede voornemens gedoemd te mislukken. Je moet jezelf afvragen: Waarom wil ik dit minder doen en niet helemaal stoppen? Wat wil ik bereiken met dat minderen? Waarom vind ik dit belangrijk genoeg om te minderen, maar niet belangrijk genoeg om volledig te stoppen? Zonder een duidelijk doel en zonder volledig begrip van wat je wilt veranderen, is de kans groot dat je uiteindelijk weer terugvalt in oude gewoontes. Om te iets te veranderen zijn er twee dingen nodig: kennis en zelfkennis. Verandering begint bij openheid en eerlijkheid.

Een gebrek aan (zelf)kennis

Als ik kijk naar de veranderingen die ik heb doorgevoerd in mijn leven, is dat altijd gekomen door een combinatie van kennis van zaken opdoen en kennis over mezelf verwerven. Vooral dat laatste is moeilijk. Er is geen groter obstakel voor verandering dan de menselijke geest. We mensen zijn zo ontzettend goed in onszelf voor de gek houden, en dat is ons niet helemaal te wijten. De systemen waar we onderdeel van zijn, maken het verdomd moeilijk om de dingen te zien voor wat ze zijn. Maar dat is wel waar het begint: kennis van jezelf en een diep begrip van wat je wilt veranderen. Je wilt minder vlees eten? Waarom wil je dat? Voor de dieren die lijden? Fantastisch dat je daarover nadenkt. Het is een goed voornemen om minder bij te dragen aan een industrie die zoveel pijn en leed veroorzaakt. Maar waarom precies? Wat ligt er ten grondslag aan dat besluit? Voordat je je per 1 januari vol enthousiasme ergens aan committeert, is het verstandig om je eerst goed te verdiepen in het waarom.

Mocht je tijdens de kerst je helemaal volgegeten hebben aan goedkope gourmetschotels, begin het nieuwe jaar dan met een moment van zelfreflectie. Stel jezelf de vraag: Waarom vind ik het moeilijk om te stoppen met vlees eten? Is het sociale druk? De smaak? Of misschien de angst dat je niet genoeg voedingsstoffen binnenkrijgt? Wees eerlijk tegen jezelf, want werkelijke verandering begint bij zelfkennis.

Pas wanneer je begrijpt waarom je doet wat je doet, kun je het pad van verandering succesvol bewandelen. Neem de tijd om kennis op te doen. Lees boeken, stel vragen en kijk documentaires over vleesconsumptie en de impact ervan op je gezondheid, het milieu en natuurlijk de dieren. Doe dit niet omdat je "hoort" dat het beter is, maar zodat je het zelf begrijpt en voelt. Schrijf op wat je leert, wat dat met je doet en waarom je wilt veranderen. Alleen met zelfinzicht en kennis kun je een stevige basis leggen voor blijvende verandering.

Er is geen exacte roadmap. Dat was er voor mij ook niet. Kennis en zelfkennis gaan hand in hand. Het belangrijkste is dat je kritisch durft te zijn naar jezelf, zodat je openstaat om werkelijk te begrijpen waarom iets anders moet. Geef jezelf die tijd. Liever start je op 1 maart met een goed doordacht plan, dan dat je op 1 januari begint zonder te weten wat er echt op het spel staat.

Waar wacht je op…doe het nu

Dan wil ik mij tot slot nog even richten tot de mensen die al wat verder in dat proces zitten. Die misschien net als ik ooit met het drinken van alcohol de positieve effecten van het plantaardige dieet al eens een maandje of wat hebben ervaren. Je bent in de tussentijd wellicht vegetarisch of pescotarisch gaan eten. Stapjes gemaakt voor jezelf en voor dieren…maar dan is NU wel echt het moment aangebroken om het helemaal anders te gaan doen. Niet na de feestdagen…niet per 1 januari…nee juist nu. Je weet immers al waarom je over moet stappen op een plantaardig dieet. Je weet wat er met de dieren gebeurt. Je weet wat voor voordelen een volledig plantaardig dieet voor je gezondheid kan doen…waar wacht je dan nog op? Natuurlijk is het moeilijk om gewoontes en tradities te veranderen. Enorm moeilijk, de gehele maatschappij lijkt je tegen te werken op het moment dat jij er klaar voor bent het anders te gaan doen. Het is veel makkelijker om aan te sluiten bij die status quo. Te doen wat anderen doen…en niet af te wijken van de norm. Echte verandering vraagt moed. Er is ook maar één manier om het radicaal anders te doen en dat is gewoon door ermee te stoppen.

Maak je je zorgen om wat familie en vrienden vinden? Fuck die shit. Stuur een appje in de familieapp dat je graag veganistische opties wilt voor op het gourmetstel dit jaar en dat je het geen probleem vindt zelf iets mee te nemen. Je hoeft andere mensen niet te dwingen iets anders te doen, maar dat hoeft ook niet te betekenen dat jij je principes opzij zet simpelweg omdat je in de minderheid bent.

Stap nu over op die veganistische levensstijl, begin met hardlopen, stop nu met drinken en doe niet mee aan de schaamteloze overconsumerende feestdagen. Ga op oudejaarsavond gewoon om 23:00 naar bed (geloof me, je mist helemaal niets) en wees een van die weinigen die op de eerste dag van het nieuwe jaar fit opstaat. Klaar om het echt anders te doen.

Als jij zover bent…om het anders te doen…waar wacht je dan op? Doe niet minder, doe meer en maak de juiste keuze. Voor jezelf en voor de dieren.

Go vegan.