Why go vegan?

Een maand geleden ben ik gestart met The Vegan Thinker. Het idee was simpel: artikelen en video’s maken om mijn ideeën over veganisme te delen. Het is een uitlaatklep voor mij, maar ook een platform waarmee ik hopelijk anderen aan het denken kan zetten…misschien zelfs zover dat ze de overstap naar een veganistische levensstijl overwegen. Na het laatste artikel was ik alweer bezig met de volgende, maar ik bedacht me dat het wellicht beter zou zijn om even stil te staan en de basis opnieuw scherp te krijgen, in plaats van direct mijn gedachten onder te dompelen in de mestcrisis bijvoorbeeld.

Wat wil ik met The Vegan Thinker bereiken? En waarom vind ik die overstap naar een plantaardig dieet zo belangrijk?

De drie pijlers

Voor mij begon het allemaal bij de dieren. Mijn hele leven worstelde ik met hoe wij mensen met dieren omgaan, vooral omdat de maatschappij het als “normaal” beschouwt. De overtuiging dat we dieren nodig hebben voor ons voedsel en onze gezondheid is ons met de paplepel ingegoten. Maar uiteindelijk bleek het allemaal niet meer dan een grote leugen. Een leugen die ons afhankelijk maakt van pillen om onszelf weer op te lappen. Terwijl wij ons zorgen maken over onze hoge bloedruk, brokkelt het natuurlijke landschap steeds verder af. De kleur van beton overheerst met als gevolg dat de lucht, het water en de grond steeds slechter wordt. Het kwart van de totale landoppervlakte van de aarde dat wordt gebruikt voor de bio-industrie… Dat alles leidt tot onnodig lijden, voor onszelf en de planeet.

De overstap naar een veganistische levensstijl draait uiteindelijk om drie pijlers: voor de dieren, voor de mensen, en voor de natuur.

Voor de dieren

De meest logische reden om te kiezen voor een plantaardig dieet: de dieren die moeten lijden voor de mens. Hoe graag we ook willen geloven in “diervriendelijke” of “humane” manieren om dieren te houden en te slachten… het blijft een illusie. Wanneer we zouden overstappen op een vegan levensstijl zouden we zoveel leed voorkomen:

“Koeien zouden hun melk aan hun kalveren kunnen geven in plaats van aan volwassen mensen. Varkens zouden niet meer in donkere, krappe stallen in hun eigen stront hoeven te staan en liggen. Kippen zouden hun eieren kunnen leggen zonder dat die meteen worden weggenomen. Kalkoenen zouden vrij kunnen leven, zonder vetgemest te worden voor de feestdagen. Vissen zouden niet meer naar adem hoeven te happen wanneer ze uit een net op een boot worden gesmeten. En kreeften zouden niet levend gekookt hoeven worden voor een “delicatesse.”

Maar de impact gaat verder dan dat. Het stoppen van de bio-industrie zou ook het lot verbeteren van talloze wilde dieren en ecosystemen die lijden onder ons eetgedrag. Wilde dieren zouden niet hun leefgebieden verliezen door de voortdurende uitbreiding van landbouwgrond. Roofdieren, prooidieren en zelfs insecten krijgen de kans om weer in balans met de natuur te leven zonder dat hun ecosystemen in de verdrukking komen door onze voedselproductie.

Door het maken van één simpele keuze bespaar je dus niet alleen leed voor de dieren waar we direct misbruik van maken, maar ook voor alle dieren die indirect lijden onder ons huidige systeem. Daarnaast ben ik ervan overtuigd dat we sowieso anders zullen gaan nadenken over dieren. Een veganistische levensstijl zorgt er automatisch voor dat je meer gaat nadenken over de dingen die altijd als vanzelfsprekend werden gezien. We stoppen dan niet alleen met het eten van dieren, maar geven dieren hun intrinsieke waarde terug.

We zouden bijvoorbeeld geen dieren meer in winkels als producten zien. In plaats van dat er vogels, vissen, of hamsters over de toonbank van een dierenwinkel worden verkocht, zou er enkel nog plaats zijn voor dierenasiels en opvangcentra. Dieren zouden we niet langer als wegwerpartikelen zien, maar als levende individuen met hun eigen behoeften. De samenleving zou zich richten op het ondersteunen van dieren in hun natuurlijke leefomgeving in plaats van ze uit te putten voor vermaak of gemak. Geen kooien en geen opgehokte dieren in stallen.

Als we allemaal anders leren kijken naar dieren, begint de wereld daadwerkelijk te veranderen.

Voor de mensen

Geen soort zo destructief als de mens. We slopen niet alleen alles wat leeft om ons heen, maar ook nog eens onszelf. Wat doet dat met ons mensen wanneer we massaal overstappen op een plantaardige levensstijl? Niet alleen besparen we dieren een hoop leed, maar onszelf ook. Hart- en vaatziekten, diabetes, en andere welvaartsziekten zouden fors afnemen, en die eindeloze stroom van doktersbezoeken en cholesterolpillen? Die zou drastisch teruglopen. Kunnen we ook eindelijk die zorgpremie wat verder omlaag krijgen.

Daarnaast zou plantaardig eten een wereld van verschil maken voor mensen in minder rijke landen. Het voer waarmee we nu de dieren mee vetmesten zou direct naar mensen kunnen gaan, en de wereldhonger zou eindelijk serieus aangepakt worden.

Ken jij mensen die in een slachthuis werken of gewerkt hebben? Waarschijnlijk niet. Dat is namelijk het type werk waar de gemiddelde Nederlander ver vandaan blijft. De dood in jagen van levende individuen later we liever over aan andere mensen. Migranten die vaak geen keus hebben en wel moeten. Moet je eens voorstellen wat dat met een mens doet. Dagelijks duizenden dieren de dood in jagen. De geur van bloed en ingewanden die in je kleren, je huis en zelfs je gedachten blijft hangen. Die mensen gaan er mentaal compleet aan onderdoor.

Dorpen rond veehouderijen zouden eindelijk weer schone lucht en helder water hebben, in plaats van een constante ammoniakstank en vervuild drinkwater. En weet je nog de angst die je voelde tijdens de coronaperiode? Wat denk je dat er gebeurt als de vogelgriep straks echt op mensen overslaat?

We kijken niet alleen weg van dierenleed, maar ook van het leed dat wij mensen zelf ondergaan.

Voor de natuur

Op de grote schaal der dingen zijn wij als individuele mensen misschien nietig, maar de impact van onze soort als geheel is op zijn zachtst gezegd verwoestend. De bio-industrie veroorzaakt een waslijst aan problemen voor onze natuur. Het gaat namelijk niet alleen om het fokken en slachten van dieren; het heeft een gigantische impact op alles wat ons omringt. Bossen worden gekapt om veevoer te verbouwen, water raakt vervuild door mest, en dieren verliezen hun leefgebieden omdat we meer landbouwgrond nodig hebben. Natuurlijke ecosystemen worden stuk voor stuk uitgehold door onze drang naar dierlijke producten.

En ben je ook zo klaar met dat eeuwige gezeur over klimaatopwarming? Ik wel. Nog een reden om plantaardig te eten. De bio-industrie is namelijk een enorme bijdrager. Koeien produceren methaan, een broeikasgas dat vele malen schadelijker is dan CO₂, en wereldwijd zorgt de veehouderij voor grootschalige ontbossing – vooral in tropische gebieden. De Amazone, “de longen” van onze planeet, maakt plaats voor sojavelden, niet voor mensen maar voor dieren die we zelf willen opeten.

Ook in de oceanen zie je de impact. Door de visserij verdwijnen koraalriffen, de kraamkamers van de zee, waardoor complete ecosystemen ontwricht raken. Alles wat leeft in zee heeft zijn eigen rol, maar door overbevissing en bodemtrawlers verstoren we die balans. Voor dat stukje vis op ons bord sneuvelt niet alleen de vis zelf, maar ook het leefgebied van talloze andere zeedieren.

Kortom, de bio-industrie holt de natuur uit van binnenuit. Het brengt regenwouden, oceanen en uiteindelijk onze hele planeet in gevaar. Dat zijn feiten waar we dagelijks mee worden geconfronteerd.

Een meer natuurlijke omgeving maakt de mens gelukkiger. Een simpele boswandeling verlaagt stress en versterkt het immuunsysteem, het stimuleert creativiteit en kan helpen met het verlichten van depressiviteit en angsten. Wij mensen horen niet opgesloten te zitten in grijze kantoorgebouwen waar we op de afdeling discussies hebben over de temperatuur. We horen onderdeel te zijn van de natuur.

Stel je heel even voor…

…een wereld waarin de lucht helder is en de bossen weelderig groeien, waar koeien kalm grazen met hun kalfjes aan hun zijde, en varkens vrij wroeten in de aarde, zoals het hoort. Een wereld zonder kooien of kettingen, zonder angst in de ogen van dieren, omdat ze weten dat ze veilig zijn. De oceanen zijn gevuld met leven, koraalriffen bloeien en vissen zwemmen zonder dreiging van netten die hen wachten. Boerderijen transformeren naar groene oases, vol gewassen die groeien voor mensen, niet voor vee. En in deze wereld kijkt men niet alleen naar dieren, maar naar elk levend wezen, met respect. Hier draait het niet om wat we kunnen nemen, maar wat we kunnen delen – een wereld in harmonie, waarin compassie de natuurlijke levensstijl is.

Ja…dat zou mooi zijn…

Wellicht niet erg realistisch, maar dat zou wel de wereld zijn waar ik naar zou willen streven. Dat is dan ook het antwoord op de vraag waarom ik heb zo belangrijk vind dat we die overstap gaan maken naar een veganistische manier van leven. Maar dat is vrij uitdagend en helaas is de nihilist in mij ook realistisch genoeg om te beseffen dat het een utopie is. Mensen zijn in de kern egoïsten, bereid om enkel te veranderen als het hen niets kost. Willen we stoppen met vlees eten? Kweekvlees of vleesopvolgers, allemaal prima, maar alleen als we die smaak goed kunnen nabootsen. Dat is ook een beetje mijn probleem met bewegingen zoals Extinction Rebellion. Alhoewel ik het belang onderschrijf dat grote corporaties moeten stoppen de wereld naar de klote te helpen is er nog iets als eigen verantwoordelijkheid nemen. Nergens gaat het over de “offers” die het individu hoort te nemen. Het is alleen maar wijzen naar de overheden en grote industrieën. Alles moet hetzelfde blijven, maar dan alleen duurzamer. En graag niet al te warm. Ja…dat kan dus niet. Zolang we vast blijven zitten in onze drang om maar te blijven consumeren, kun je het grote bedrijven niet kwalijk nemen dat ze de meest profijtelijk weg kiezen.

En toch…heb ik ook hoop. De vegan wereldbevolking is de afgelopen vijf jaar met 200% gegroeid. Dat is natuurlijk fantastisch en ik voel ook dat er echt iets verandert, maar tegelijkertijd voelt het zo tergend langzaam allemaal!

Uitdagingen

Ik ben gewoon een gast met een blog die ergens van overtuigd is, niet meer dan dat, maar toch wil ik proberen om bij te dragen aan een versnelling van de transitie. En dan niet door mensen te manipuleren over te stappen op vleesvervangers, maar door te proberen ze de ogen te openen. Want alleen dan kan er volgens mij echte verandering plaatsvinden. Voor mijzelf heb ik nu drie concrete vragen waar ik het antwoord op wil vinden:

1. Waarom blijven mensen dieren zien als producten?

2. Hoe doorbreken we het idee dat dierlijke producten nodig zijn voor de gezondheid?

3. Hoe maken we de ecologische en maatschappelijke schade van de vleesindustrie zichtbaar?

Op mijn website werk ik momenteel aan een nieuw gedeelte waar dit ook de focus wordt. Ergens begin volgend jaar hoop ik dat te kunnen lanceren. In de tussentijd blijf ik doorschrijven en filmpjes posten. En dat zal ik blijven doen tot de hele wereld vegan is.

Cheers,

The Vegan Thinker