Varkens…hoe wij met ze omgaan deel 2 - De dood

Heb je je weleens afgevraagd hoe jouw laatste uren eruit zullen zien? Waarschijnlijk zie je jezelf voor je op oudere leeftijd, liggend in een bed met familie en vrienden om je heen. Je fluistert nog even dat ene geheim, dat je je hele leven bij je hebt gedragen, bij je zoon of dochter in het oor en dan laat je los… Na één laatste ademhaling stopt je hartslag en is het einde daar.

Als het om de dood gaat, staat er één ding voor ons mensen vast: dat het niet vaststaat hoe wij aan ons einde zullen komen. Ieder moment kan je laatste zijn, dus leef alsof het je laatste dag is! Waar onze dood moeilijk te voorspellen is, kunnen we wel met redelijke zekerheid voorspellen hoe een varken in Nederland om het leven komt. De laatste momenten op deze aarde spenderen zij in totale doodsangst. Of je als varken je korte leven hebt doorgebracht op een standaard varkenshouderij, een biologische of een vrije uitloop maakt niet uit… Op het einde zijn alle varkens weer gelijk. Gelijk om een pijnlijke en onnodig gruwelijke dood te sterven voor ons mensen. Hun lot staat vast, zo ook voor Mira.

Mira’s inferno…

Mira voelt dat er iets gaat gebeuren, maar wat er staat te gebeuren weet ze niet. Toen we haar achterlieten, waren mensen in overalls druk bezig wijzigingen aan te brengen in de stal. Ze kreeg minder te eten, zodat ze ook minder zou poepen. Het moment is daar… Ze weet het nog niet, maar haar laatste dag is aangebroken. Grote mannen in overalls komen de stal binnen om de boel eens flink “op te schudden”, wat zoveel betekent als schreeuwend en met de armen zwaaiend Mira en haar soortgenoten de stal uitdrijven. Het zijn haar eerste momenten buiten de stal. Het is koud en donker, maar ze voelt ook lichte regen op haar gezicht… een sensatie die ze nooit eerder heeft gevoeld. Ze snapt niet goed wat de bedoeling is, en veel tijd om hierbij stil te staan krijgt ze niet.

Er staat een vrachtwagen met de laadklep naar beneden te wachten om te vertrekken. De bedoeling is dat zij daar samen met de rest naar binnen loopt. Ze werkt, wat de boos kijkende mannen in overalls betreft, niet goed genoeg mee. Ze voelt een stok met een stroomstoot in haar zij en laat daarbij een luide gil ontsnappen. Andere varkens die niet meewerken, krijgen klappen van diezelfde prikstok. Het is koud, donker en chaotisch. Mira is bang. Ze weet niet wat haar te wachten staat, maar loopt al struikelend de laadklep van de vrachtwagen op. Eenmaal binnen glijden Mira en haar soortgenoten uit over de metalen vloer, niet gewend aan het gladde oppervlak. Schreeuwen van paniek vullen de donkere ruimte. De laadklep sluit zich… haar laatste reis is begonnen.

De rit naar het slachthuis kan ergens tussen de twee en vier uur duren. Wat zou Mira denken wanneer ze via een smalle opening naar buiten kijkt? Haar eerste momenten buiten de plek waar ze haar hele leven heeft doorgebracht, moeten toch vrij absurd zijn. Buiten ziet ze auto’s vol met mensen die zich haasten naar hun banen, hun kinderen naar school brengen of onderweg zijn naar de supermarkt om blikjes ham in te slaan. Niemand kijkt opzij naar de vrachtwagen, waar Mira en de andere varkens dicht opeengepakt staan, met amper ruimte om te bewegen. De temperatuur loopt verder op, en daarmee ook de stress. Ze voelt elke hobbel en hoort elk geluid… de stress groeit met elke kilometer die de wagen aflegt.

En dan, ineens, stopt de vrachtwagen. De deuren gaan open en de laadklep wordt uitgeschoven. Koude lucht vermengt zich met de ijzingwekkende geur van bloed. De geur van degenen die haar voorgingen. De paniek neemt toe en de dieren schreeuwen het uit. Geen rechter van de onderwereld die klaar staat om over haar lot te bepalen, maar schreeuwende en kwaad kijkende mannen die allang en breed over haar lot hebben bepaald.

De wachtkamer van de dood

Eenmaal bij het slachthuis begint het wachten. Varkens worden in groepen uitgeladen en via smalle gangen naar de "wachtkamer" geleid. De naam klinkt onschuldig, maar dit is geen plek van rust. Het is een metalen hel, gevuld met de angstkreten van andere dieren. Ook hier lopen niet alle varkens vrijwillig naar binnen, en de stokken komen daarom opnieuw tevoorschijn. Tijd is geld in het slachthuis, en elke vertraging betekent verlies. Dus wordt er geduwd, geslagen en geschreeuwd. Sommige varkens struikelen en blijven liggen. Anderen proberen wanhopig te ontsnappen, maar er is geen ontsnappen mogelijk. De dood wacht op niemand, zeker niet op een zes maanden oud varken.

Binnen voelt de lucht zwaar van angst en ammoniak. De vloer is plakkerig van bloed en urine. Het geluid van machines, menselijke stemmen en het gegil van dieren die verderop al sterven, is overweldigend. Geen wachtkamer, maar een voorportaal van de hel. Soms duurt het minuten, soms uren voordat je aan de beurt bent om naar de volgende ring van de hel af te treden. Voor Mira duurt het vandaag niet lang, maar maakt het uit? Iedere seconde zal aanvoelen als een eeuwigheid, denk je niet?

Saw 17 - The pig version

De varkens worden één voor één naar een gaskamer geleid, een methode die bedoeld is om "humaan" te zijn. Het blijft toch fascinerend wat wij mensen met taal kunnen doen. De letterlijke betekenis van het woord “humaan” is menselijk. Wat zou betekenen dat een humane manier van het doden van veedieren dan ook zou moeten gelden voor mensen… toch? Is dit hoe jij aan je einde wilt komen?

Mira staat wederom in een metalen box, maar dit zal de laatste box zijn die ze bewust meemaakt. Ze schrikt wanneer de vloer naar beneden afdaalt, daar waar ze zal worden blootgesteld aan hoge concentraties CO₂. Haar longen en ogen branden van de pijn en ze stikt. Ze gilt en spartelt, maar niemand komt haar helpen. Binnen een minuut is het klaar. Mira is niet meer bij bewustzijn, of ze nog leeft is niet duidelijk. Sommige varkens sterven in paniek, anderen zijn slechts verdoofd wanneer ze eruit worden gehaald.

Het plateau komt weer omhoog en haar reis vervolgt zonder haar medeweten. Iemand pakt haar bij een enkel, doet daar een ketting omheen en hijst haar omhoog. Onder haar loopt een rivier van bloed in een speciaal ontworpen geul. Het bloed van ieder die haar voorging stroomt daar doorheen. Een slachter staat klaar met een mes en snijdt haar keel door. Haar bloed vermengt zich met het bloed van haar soortgenoten (wees gerust, er wordt nog bloedworst van gemaakt voor de liefhebbers onder ons). Als ze nog niet dood was, is ze dat nu hopelijk wel. Het bloed spat en sist, terwijl de rails waaraan ze ondersteboven hangt haar verder voert.

Het volgende station is een bad met kokend water om de haren los te weken. Mira wordt ondergedompeld, maar dan plots opent ze haar ogen… ze was nog niet dood, slechts bewusteloos. Ze probeert los te komen. Spartelend, schreeuwend en bloedend. Ze verdrinkt. Sterft de meest gruwelijke dood die je je kunt voorstellen.

Het lichaam van Mira vervolgt haar reis aan de lopende band. Medewerkers van het slachthuis staan klaar om hun taak uit te voeren. De een opent haar dode lijf, de ander verwijdert haar ingewanden, en weer een ander scheidt haar “vlees” van haar botten. Een zeer efficiënt systeem. Niet alleen Mira, maar 47.999 andere varkens worden samen met haar dagelijks in Nederland gereduceerd tot stukken vlees, huid en vet, klaar voor verwerking in de producten die we dagelijks consumeren. Want dat is toch gewoon hoe het hoort?

Iedereen eindigt hetzelfde…toch?

Het lot van vleesvarkens staat vast. Ze worden geboren om te sterven. Het slachthuis is de onvermijdelijke eindbestemming, een ijzeren wet in een systeem dat efficiëntie boven alles stelt. Maar… er zijn uitzonderingen. Niet elk varken haalt het slachthuis. 18% van de varkens in Nederland sterft vroegtijdig. Dat zijn jaarlijks miljoenen levens die niet eens de geplande bestemming bereiken, maar ergens onderweg sneuvelen. Soms door ziekte, soms door verwondingen, vaak simpelweg door uitputting. Deze dieren blijven buiten het zicht van het grote publiek, onzichtbaar in een systeem dat geen ruimte biedt voor zwakte.

Een big die te zwak wordt geboren, heeft geen kans. Ze sterft in de kraamstal. Een varken dat een gebroken poot oploopt of zich verwondt in een overvolle stal, wordt vaak "geruimd"… een klinisch woord voor het beëindigen van een leven dat economisch niet meer rendabel is.

En dan is er de stress. Het leven van een vleesvarken is een aaneenschakeling van stressvolle momenten: de stress van overbevolking, van transport, van de onophoudelijke herrie in een stal. Stress die het immuunsysteem ondermijnt en hen vatbaar maakt voor ziektes. Een ziekte betekent vaak het einde, want medicatie is duurder dan vervanging.

Deze miljoenen vroege sterfgevallen worden vaak afgedaan als ‘collateral damage’, een bijproduct van een industrie die draait op cijfers, niet op levens. Ze verdwijnen in massagraven of worden vernietigd in afvalverwerkingsinstallaties.

Geboren om te sterven

De tekst is duidelijk en krachtig, maar er zijn enkele kleine verbeterpunten voor de taal en flow:

En toch is één ding zeker… er is geen varken in de industrie dat vreedzaam zal sterven. Omringd door mensen of soortgenoten die haar lief hebben gehad tijdens haar bestaan? Nee. Voor de katten en honden die we als huisdieren houden, doen we er alles aan om ze zo lang mogelijk in leven te houden. Falende nieren? Dan is er absurd duur voer om de waardes op peil te houden, of medicatie om dagelijks toe te dienen. En als het echt niet meer gaat, als het onvermijdelijk is, laten we onze huisdieren in een rustige omgeving inslapen. Vaak maken we zelfs nog de keuze om ze te cremeren of te begraven. Maar waarom krijgen honden en katten wel de “humane” behandeling die ze terecht verdienen, terwijl het woord humaan bij varkens ineens een heel andere betekenis krijgt?

Een diervriendelijk of humaan bestaan voor dieren die we houden voor hun vlees, huid, organen en andere producten… bestaat niet. Dat is simpelweg onmogelijk. En dat weten we dondersgoed. Daarom zijn er keurmerken als "Beter Leven" in het leven geroepen. Niet voor een beter leven van de varkens, maar om de consument een beter gevoel te geven. Daarom verkoopt de industrie ons verhalen over de zorg en liefde die boeren voor hun dieren hebben. Maar boeren houden van slechts één ding… en dat is geld.

En de consument? De consument weet ook dondersgoed wat ze doet. Ze stopt het alleen weg. Diep verstopt. Ze leidt zichzelf af met alles wat media en het leven te bieden hebben, alleen om maar geen verantwoordelijkheid te nemen voor het leed waar zij direct verantwoordelijk voor is. Ja… de vleesetende mens is direct verantwoordelijk voor de marteling en dood van levende wezens. Zonder de consument zou dit barbaarse systeem niet bestaan. Het houdt elkaar in stand. Het is tijd om verantwoordelijkheid te nemen.

Mira is nu slechts een nummer, het nummer dat ze van de industrie heeft gekregen. Voor haar is het te laat, maar voor de varkens die na haar komen nog niet.

Go vegan.